Бір атадан әке, бала, немере, шөбере, шөпшек, немене, туажат үзілмей тараса жеті ата болады. Ең соңғы туажаттан жүрежат, жекжат, мүлдежат болып аяқталған. Осыларды ағайын, туысқан деп те атаған. Жеті атадан өніп-өскен адамдар қауым деп аталған. Қазақ отбасында балаға туыстарын, нағашыларын, ата-бабасын, жеті атасын олардың өмірін, руын айтып отырады. Өз руының үлкен бабасы туралы айтады. Бұл баланы өскенде өз туыстарын жақсы білуге, сыйлауға үйретеді. Қазақтың баласына жеті атасын үйретудегі мақсаты – туысқанына үйленіп қоймасын дегені. Сондықтан әрбір қазақ жеті атасының есімдерін білуге міндетті болған.
Ата-ана баласына кіммен (қай румен) қыз алысуға немесе тұрмысқа шығуға болатынын үйретеді. Бұл тәрбиенің қазақ отбасында мәні зор. Ата-анасы үшін барлық балалары бірдей болғанмен, дәстүр бойынша әр баласының өз орны болған. Баланың үлкені – тұңғыш. Оны ата-анасы енші беріп, жеке отау етіп шығарған. Қазақ отбасында кенже бала – шаңырақ иесі. Кенже бала – жанұядағы ең кіші бала, кіші ұл. Кенже баланың өз жанұясы болғанымен де ата-анасымен бірге тұруы тиіс. Кенже бала – қара шаңырақ иесі. Қара шаңырақ – үлкен үй, әке-шеше үйі. Қара шаңыраққа барлық осы жанұяның балалары, туыстар келіп тұрады.
|